Studentenwelzijn

Studenten­welzijn

Studentenwelzijn is een steeds belangrijker thema binnen Universiteit Leiden. Het thema heeft een plek gekregen in het strategisch plan Vernieuwen en Verbinden. Met Nationaal Programma Onderwijs-gelden van de overheid is flink geïnvesteerd in studentenwelzijn. Angela van der Lans en Maarten Fischer over de stappen die SOZ in 2022 heeft gezet.

Snel naar:

Angela van der Lans, programma-manager Student Well-being

‘Alle faculteiten hebben nu een student well-being officer’

“In 2020 ben ik gestart als Student Well-being officer voor de hele universiteit. Studentenwelzijn stond al voor de coronacrisis op het netvlies van de universiteit. Door de coronapandemie kregen studenten nog meer behoefte aan ondersteuning, maar die ondersteuning wisten ze niet altijd goed te vinden. Er is in eerste instantie ingezet op bewustwording, verbeterde informatievoorziening en nieuw ondersteuningsaanbod.

Sinds begin 2022 zijn er bij alle faculteiten en het ICLON facultaire Well-Being Officers aangesteld. In totaal zijn er nu acht. Zij kunnen gericht werken aan studentenwelzijn binnen de faculteit. Dat was mogelijk door geld uit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO), een investeringsprogramma van het kabinet om de gevolgen van de coronacrisis voor leerlingen op te vangen.

Keihard noodzakelijk

Begin 2022 was Nederland nog in lockdown. Daarna ging alles weer open. Maar het studentenwelzijn verbeterde niet direct. Studenten hebben geen nieuwe netwerken kunnen bouwen. Anderen hadden moeite om weer naar college te komen. Uit een groot onderzoek van het Trimbos-instituut en het RIVM bleek dat begin 2022 een op de twee studenten psychische problemen had. Oorzaken waren eenzaamheid, stress door financiën en prestatiedruk. Daaraan werken is keihard noodzakelijk.

Mindfulnest

We werken met elkaar aan het plan van aanpak Studentenwelzijn en delen goede initiatieven in het well-being officers netwerk. Zo heeft de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen een mindfulnest aangeschaft. Dat is een soort prikkelarme cabine waar studenten geleide meditatie kunnen afspelen.

Act of Kindness

Op campus Den Haag was een Act of Kindness-pilaar neergezet. Dat fungeert als een ouderwets supermarktprikbord: studenten kunnen kaartjes ophangen waarop ze iets vragen of aanbieden. Bij de Acts of Kindness-pilaar gaat het vooral om iets aardigs: een kopje koffie of een gesprek bijvoorbeeld. Deze Act of Kindness-pilaar staat nu op verschillende faculteiten en op Plexus.

Praktische handvatten

Op het gebied van studentenwelzijn organiseerden we activiteiten en bieden we ondersteuning. Er waren studentpsychologen en supportgroups. In 2022 organiseerden we voor medewerkers van de universiteit een symposium over studentenwelzijn. Dat was vooral gericht op het bieden van praktische handvatten. Medewerkers kunnen een enorme invloed hebben op het welzijn van een student, bijvoorbeeld door even een kort gesprekje te voeren als je ziet dat er wat is. Maar ook: hoe kun je signaleren dat het niet goed gaat. Of: hoe kan je doorverwijzen.

Student Wellbeing Week

Na het succes van de editie 2021 organiseerden we weer de Student Wellbeing Week. Wat ik mooi vind is dat ook studentenorganisaties veel initiatieven nemen met het oog op studentenwelzijn en dat ze dit thema ook hebben opgenomen in beleidsplannen. Ook daar groeit het bewustzijn dat het oké is als je je niet oké voelt. In de winter hebben we de Winterweeks, vooral voor internationale studenten die niet naar huis kunnen. Ook sluiten we aan bij landelijke campagnes, bijvoorbeeld de Week tegen Eenzaamheid. Of een postercampagne tegen seksueel ongewenst gedrag. Er blijft veel te doen.”

Maarten Fischer, teamleider Studentenpsychologen

‘We geven nu psychische begeleiding in duale vorm’

“Hoewel de collegezalen, kroegen en studentenverenigingen in 2022 weer opengingen, kampten veel studenten nog met psychische problemen. Dat is niet zo vreemd. Wie in 2020 klaar was met het VWO, begon op de universiteit met online onderwijs. Om dan plotseling met 300 man in een collegezaal te moeten zitten is best spannend. Beleidsmaatregelen kan je aan- of afkondigen, maar in de hoofden hebben die maatregelen een nasleep. Hoe doe je dat ook alweer: vrienden maken? Of samen in de kroeg staan? We merkten dat studenten aanpassingsproblemen hadden. De omschakeling van online naar offline kost tijd.

Nood breekt wetten

Corona dwong ons in 2020, 2021 en het begin van 2022 om veel meer afstand te houden van studenten. Ook studentenpsychologen werkten deels thuis. We hadden in Plexus in Leiden en Beehive in Den Haag een plek om studenten te ontmoeten, maar we werkten voor een belangrijk deel via Microsoft Teams. Na enige aarzeling in het begin van de lockdown kozen veel studenten voor online begeleiding.

Langskomen of online afspraak

In de loop van 2022 merkten we dat studenten langzaamaan liever weer op locatie langskwamen. Met de ervaring van online werken kozen we in de begeleiding vaak voor een duale vorm. Wanneer de psycholoog in Beehive of Plexus werkt, bieden we student de keuze om langs te komen, of om alsnog een online afspraak te hebben.

Stok achter de deur

We zijn in 2022 meer gebruik gaan maken van e-health programma’s als Gezondeboel en Caring Universities. Door de enorme groei van het online aanbod van cursussen konden we studenten huiswerk meegeven om aan de slag met somberheid, angst of slapeloosheid. Dat integreren van online en offline werkt erg goed. Dat wij als het ware over hun schouder meekijken, is voor studenten een stok achter de deur om ermee aan de slag te gaan en te blijven. Dat ze dat doen in hun eigen omgeving heeft voordelen: verandering en ontwikkeling gebeurt buiten de sessies met de psycholoog.

Fysiek samenkomen

Waar echt interactie nodig was, kozen we voor fysiek samenkomen. Met name bij groepsbegeleiding is het fijn als studenten elkaar in levenden lijve kunnen zien, in plaats van in kleine vakjes in een scherm. Zo hadden we groepen die met elkaar in gesprek gingen over omgaan met stress, over rouw en verliesverwerking, over uitstelgedrag en eenzaamheid.

Lagere drempel

Met geld vanuit het NPO hebben we tijdelijk extra psychologen kunnen aanstellen. Drie hiervan werken als studentenpsycholoog en één als psycholoog voor promovendi. De uitbreiding van ons team heeft de werkdruk in het team enigszins verlaagd, maar het blijft nog altijd druk. Juist door de toegenomen aandacht voor studentenwelzijn is de drempel om hulp te zoeken lager geworden; een goede ontwikkeling. In 2022 zijn ruim 1400 studenten langs geweest voor eerste oriënterend gesprek. Een record dat een dubbel gevoel achterlaat.”